Drewno i materiały drewnopochodne

Drewno jest materiałem budowlanym stosowanym w konstrukcjach ściennych i dachowych, do produkcji okien i drzwi, układania podłóg oraz do okładzin ściennych. W budownictwie wykorzystuje się również produkty drewnopochodne: płyty wiórowe, płyty wiórowe OSB, płyty pilśniowe, sklejki, okleiny i forniry.

Podłogi drewniane

Podłogi drewniane mogą być z drewna litego (deski, klepki parkietowe i mozaika) lub klejonego warstwowo (deski klejone warstwowo).

Deski lite - mają najczęściej długość 0,5-6 m, grubość 21-30 mm, szerokość 8-18 cm. Krawędzie mogą być wyprofilowane na pióro i wpust lub na zakładkę. Deski mocuje się do drewnianych legarów, pod którymi rozkłada się warstwę hydroizolacji z folii. Pomiędzy legary można włożyć wełnę mineralną, która będzie izolacją termiczną i akustyczną.

Parkiet - robi się z klepek, czyli podłużnych deszczułek grubości 16-22 mm, długości 200-500 mm i szerokości 30-100 mm, które łączy się na pióro i wpust. Istnieją również klepki lamelowe, z gładkimi bocznymi ściankami, cieńsze od klasycznych; łączy się je na styk. Podłożem pod tradycyjny parkiet może być podkład z desek, płyt wiórowych lub jastrych cementowy i gipsowy. Klepki przykleja się za pomocą klejów do parkietów. Do podłoży drewnianych i drewnopochodnych klepki tradycyjne, łączone na pióro i wpust, można też przybijać. Układanie parkietu rozpoczyna się zawsze od środka pomieszczenia.

Parkiety mozaikowe - wykonuje się z małych elementów litego drewna o różnych kształtach, naklejanych na siatkę lub papier i tworzących płyty o powtarzalnym wzorze (np. szachownica, jodełka, cegiełka). Mozaikę przykleja się do podłoży mineralnych klejem do parkietów lub lepikiem. Podłogi z drewna litego dostępne są w gatunkach (klasach) od I do V (najczęściej III):

Podłogi z drewna klejonego warstwowo - rdzeń jest zbudowany z listewek drewna iglastego, ułożonych prostopadle do warstwy wierzchniej. Spodnia warstwa to sklejka lub okleina z drewna iglastego. Krzyżowe ułożenie warstw względem siebie umożliwia pracę drewna i zapobiega paczeniu. Wierzchnia warstwa, tzw. licowa, wykonana jest z drewna wysokogatunkowego i wyglądem przypomina najczęściej deskę lub klepki parkietowe. Pokryta jest kilkoma warstwami lakieru, utwardzanymi promieniami UV lub termicznie.

Panele laminowane - rdzeniem jest płyta HDF lub wiórowa o klasie higieny E1. Wierzch jest pokryty papierem nasączanym żywicą i ozdobionym wzorem; spotyka się imitacje desek, klepek, wzory graficzne, obrazki dla dzieci, a wszystko to w różnych kolorach. Ostateczne wykończenie stanowi tzw. overlay - warstwa szczególnie odpornego na ścieranie modyfikowanego papieru zawierającego korund; po zaprasowaniu staje się przezroczysty. Od spodu panel zabezpieczony jest papierem przeciwprężnym, który równoważy wewnętrzne naprężenia elementu i dodatkowo zabezpiecza go przed wpływem wilgoci.

Budowa panelu (Rys.: KRONOPOL)

Panele podłogowe produkowane są na ogół w dwóch klasach ścieralności: AC3 i AC4. Pierwsze można stosować w pomieszczeniach mieszkalnych o dużym natężeniu ruchu oraz w pomieszczeniach użyteczności publicznej o niskim natężeniu ruchu. Drugie - w pomieszczeniach mieszkalnych o dużym natężeniu ruchu oraz w pomieszczeniach użyteczności publicznej o średnim natężeniu ruchu. Poziom wilgotności w pomieszczeniach nie może przekroczyć 70%.

Foto: KRONOPOL

Układanie paneli podłogowych

Panele podłogowe są znakomitym rozwiązaniem, jeśli zależy nam na możliwości szybkiego użytkowania pomieszczenia. Montaż jest bardzo prosty, a po wykończonej w ten sposób podłodze można chodzić od razu po zakończeniu prac. Wybór kolorów i wzorów jest bardzo bogaty, ale najważniejszy jest prawidłowy montaż.

Łączenie paneli

Foto: CLASSEN

Obecnie większość paneli montuje się - jak to określają producenci - na klik. Każdy element ma na jednym dłuższym boku wyprofilowane pióro, na drugim zaś wpust. Mają one taki kształt, że podczas składania panele zatrzaskują się z charakterystycznym kliknięciem (stąd nazwa sposobu montażu). Połączenie można otworzyć, unosząc jeden z paneli. Gdy jednak leżą one na płask, jest gwarancja, iż się nie rozsuną. Panele układa się w tzw. systemie podłogi pływającej (nie dotykają bezpośrednio do elementów konstrukcyjnych budynku), konieczne jest więc zastosowanie odpowiednich materiałów izolacyjnych.
Do wykończenia podłogi służą listwy przyścienne oraz profile przejściowe. Panele powinny być aklimatyzowane w miejscu montażu przez 48 godzin. Do montażu wystarczają proste narzędzia.

Podłoże

Najpopularniejsze są panele montowane bez użycia kleju. Mają one wyprofilowane pióro i wpust, które zapewniają trwałe połączenie.

Panele podłogowe można układać na nowym podkładzie z betonu lub jastrychu, ale też na starych podłożach, takich jak płytki ceramiczne czy posadzki drewniane. Warunki są dwa: podłoże musi być mocne i równe. Jeśli podkład jest świeży, należy sprawdzić jego wilgotność; beton może mieć maksymalną wilgotność 2%, zaś podłoża anhydrytowe - 0,5%. W przypadku pokrywania panelami starych podłóg należy najpierw sprawdzić, czy dobrze trzymają się podłoża. Jeśli tak jest, dalszy tok prac jest taki sam, jak w przypadku podłoży nowych.
Najpierw za pomocą długiej łaty i poziomnicy należy sprawdzić równość podłoża. Dopuszczalne odchyłki mogą wynosić maksymalnie 2 mm/m. Większe nierówności wypełnia się zaprawą szpachlową. Następnie pomieszczenie trzeba dokładnie odkurzyć i zdjąć drzwi.

Przygotowanie podkładu

Aby uchronić panele przed wilgocią z podłoża należy na podłodze rozłożyć folię paroizolacyjną (o grubości 0,2 mm). Układa się ją pasami wzdłuż pomieszczenia na zakład ok. 10 cm. Zewnętrzne brzegi wywija się na ściany, szczególnie starannie dociskając je w narożnikach. Następnie układa się matę podkładową (piankę podkładową lub tekturę budowlaną) - ukośnie lub prostopadle w stosunku do folii.
Chodzi o to, by miejsca łączenia pasów obu materiałów nie pokrywały się. Materiał układa się na styk i łączy taśmą klejącą, aby się nie rozsuwał. Podkład musi dotykać ściany, ale nie zachodzić na nią.

Folia izoluje panele od wilgoci z podłoża, zaś podkład wygłusza. Warstwy te nie mogą być układane w tym samym kierunku.

Montaż podłogi

Panele w pomieszczeniach z oknem, należy układać równolegle z linią padania promieni słonecznych, inaczej bardzo widać miejsca połączeń. Jeśli jest kilka okien, punktem odniesienia jest okno naprzeciwko drzwi.
Montaż paneli zaczyna się od pełnego elementu, a docina ostatni rząd - jeśli zachodzi taka konieczność. Ten jednak nie może być węższy niż 5 centymetrów.
Panele pierwszego rzędu układa się piórem do ściany. Jeśli ściana jest nierówna, należy na panelach odwzorować jej przebieg. W tym celu ołówkiem stolarskim rysuje się na ich powierzchni linię równoległą do płaszczyzny ściany. W miejscach, w których elementy stykają się ze ścianą, konieczne jest ich podcięcie - wzdłuż wszystkich ścian powinna pozostać szczelina o szerokości 10-15 mm. Podcięcie panelu jest niezbędne też w drzwiach - powinien on wchodzić na ok. 10 mm w światło otworu drzwiowego. Docina się też panele tam, gdzie wypadną elementy konstrukcyjne i rury instalacyjne.
Przy elementach konstrukcyjnych należy zostawić szczelinę taką samą, jak wzdłuż ścian. Podcięcia na rury można wykonać wyrzynarką, zaś osoby mniej wprawne mogą skorzystać z wiertarki elektrycznej z otwornicą. Otwornica musi mieć średnicę o ok. 20 mm większą niż średnica rury.
Pierwszy rząd paneli układa się wzdłuż ściany i łączy ich krótsze boki. W tym celu pierwszą deskę należy położyć płasko na podłożu, następnie włożyć pióro drugiego panelu we wpust znajdujący się w jej krótszym boku. Dołączany element należy trzymać pod kątem ok. 70°, a następnie delikatnie opuścić. Dalej prace mogą przebiegać według różniących się od siebie schematów. Jest bowiem kilka sposobów łączenia paneli podłogowych, przy czym niektóre z nich są autorskimi rozwiązaniami producentów.
W wielu rozwiązaniach ułożony panel dobija się do poprzedniego gumowym młotkiem, za pośrednictwem drewnianego klocka.
Po zmontowaniu pełnych elementów konieczne jest dołączenie fragmentu panelu dociętego na długość. Pozostały kawałek może rozpocząć kolejny rząd paneli, o ile jego długość nie jest mniejsza niż 40 cm. Również z takim przesunięciem układa się kolejne elementy. Po zmontowaniu całego rzędu paneli dociska się ich krótsze boki, korzystając z dopychacza do paneli podłogowych lub łapki ciesielskiej.
Znów zaznaczmy, że opisujemy przykładowy sposób montażu - niektórzy producenci odradzają taki sposób dociskania elementów.

Docięcie paneli w drzwiach musi być precyzyjne. W tym miejscu często znajduje się połączenie z innym materiałem podłogowym.

Po ułożeniu panelu z wycięciem na rury należy brzeg odciętego fragmentu posmarować klejem montażowym i równo docisnąć.

Kliny pozwalają zachować odstęp od ściany, niezbędny przy podłodze tzw. pływającej. Unoszony do góry dopychacz działa jak dźwignia i dosuwa krótsze boki paneli do siebie.

Ostatni rząd paneli wymaga docięcia na szerokość. Dokładne połączenie elementów jest trudne, gdyż do ich dobijania nie da się użyć klocka.

Między gotowym rzędem paneli a ścianą umieszcza się kliny dystansowe. Umożliwiają one zachowanie szczeliny między panelami a ścianą. (Podłoga pływająca nie może stykać się z elementami konstrukcyjnymi). Kliny usuwa się po ułożeniu podłogi. W każdym rzędzie najpierw łączy się krótsze boki paneli, a następnie całość dołącza do poprzedniego rzędu i dobija za pośrednictwem drewnianego klocka. Montaż wszystkich rzędów paneli przebiega tak samo. W trakcie pracy należy, co jakiś czas sprawdzać, czy połączenia się nie rozsunęły. W ostatnim rzędzie najczęściej jest konieczne docinanie paneli. Potrzebną szerokość zaznacza się za pomocą ołówka stolarskiego, pamiętając, że brzeg z piórem służy do połączenia ostatniego rzędu paneli z poprzednimi. Jest to najtrudniejszy moment prac, ponieważ trzeba uważać, aby - opuszczając panele - nie uszkodzić ściany ani nie zsunąć wywiniętej na nią folii.

Wykończenie

Po ułożeniu paneli w całym pomieszczeniu należy odciąć ostrym nożem folię wzdłuż ścian, na linii podłogi. Następnie szczelinę wokół ścian maskuje się listwami podłogowymi. Mogą one być wykonane z twardego PVC wykończonego okleiną drewnopodobną lub z klejonego warstwowo drewna, również z okleiną imitującą różne jego gatunki.
Listwy zawsze mocuje się do ściany, nigdy zaś do podłogi. Sposób montażu zależy od rodzaju listew. Niektóre mają zdejmowaną maskownicę, wówczas przykręca się je do ściany za pomocą kołków do szybkiego montażu, a następnie zakłada ponownie maskownicę, która ukrywa mocowania. Inne mocuje się do ścian klejem montażowym, nanoszonym punktowo na tylną stronę. Następnie całą listwę przyciska jednocześnie do posadzki i do ściany. Po przyklejeniu wszystkich listew dookoła pomieszczenia należy mocowanie wzmocnić, wbijając za pomocą sztyfciarki 2-centymetrowej długości gwoździki bez łbów. Rozmieszcza się je co ok. 50 cm, w dwóch rzędach, i za pomocą wybijaka dobija tak, aby nie wystawały ponad powierzchnię listwy.
Miejsca zakończenia listwy oraz łączenia w narożnikach mogą być maskowane za pomocą plastikowych elementów lub kawałków listwy dociętych pod kątem 45°. W tym przypadku elementy mocuje się na klej montażowy.
Jeśli kupiliśmy listwy przeznaczone do wykańczania gotowymi elementami, wówczas mamy do dyspozycji - oprócz narożników wewnętrznych i zewnętrznych - także proste łączniki listew, zakończenia oraz rozetki wykończeniowe.
Montaż podłogi z paneli kończy założenie drzwi i sprawdzenie, czy podczas ruchu nie będą tarły o posadzkę. W razie konieczności należy dół drzwi nieco skrócić.

Drewniane listwy łączy się w narożnikach pomieszczenia, docinając je pod kątem 45°.

Z obu stron drzwi należy zakończyć listwy, przymocowując odpowiednie końcówki z tworzywa lub wąskie kawałki listwy uciętej pod kątem 45°.

Montaż na posadzkach ogrzewanych

Elementy grzewcze muszą być ułożone pod powierzchnią posadzki w całym pomieszczeniu. Wylewka nad przewodami cieplnymi powinna mieć grubość ok. 2 cm. Z uwagi na większe przesuszenie podłogi w sezonie grzewczym i związane z tym zmiany wymiarów paneli, szczególną uwagę należy zwrócić na ich prawidłowy montaż i zachowanie szczelin dylatacyjnych.
Wylewkę betonową - bez względu na porę roku - należy koniecznie wygrzać przed montażem posadzki, aby usunąć z niej całą wilgoć. W przypadku zastosowania betonu cementowego ogrzewanie można rozpocząć po 3 tygodniach.
W celu sprawdzenia wysuszenia betonu należy użyć kawałków folii PE (50x50 cm). Folię należy rozłożyć w kilku miejscach na podłożu, a krawędzie okleić szczelnie taśmą. Montaż paneli podłogowych można rozpocząć jedynie w przypadku, gdy po 24 godzinach folia nie zaparowała, a powierzchnia betonu nie zmieniła barwy. Jeśli próba wypadnie negatywnie, proces osuszania podłoża należy powtórzyć.
Ogrzewanie trzeba wyłączyć na minimum 2 dni przed montażem paneli; temperatura powietrza w trakcie montażu paneli powinna wynosić 18-22°C. W przypadku znacznego wychłodzenia pomieszczenia, po ułożeniu paneli ogrzewanie należy włączać stopniowo, podnosząc temperaturę o 5°C dziennie.
Tę zasadę trzeba stosować zawsze przed rozpoczęciem nowego sezonu grzewczego.
Temperatura powierzchni podłogi laminowanej nie powinna być wyższa niż 28°C. Podczas okresu grzewczego zaleca się utrzymywanie temperatury na poziomie 20-22°C przy wilgotności 50-70%