Fundamenty i piwnice

Szczegóły
Kategoria: BUDOWA KROK PO KROKU
Opublikowano: wtorek, 17, lipiec 2012 11:12
Super User
Odsłony: 4681

1. Fundamenty

Podstawową funkcją fundamentu jest przeniesienie na grunt wszystkich obciążeń budynku. Rodzaj i wielkość fundamentów zależą od ciężaru domu oraz od warunków gruntowych na parceli. Bardzo ważnym elementem solidnego i trwałego fundamentu jest izolacja chroniąca przed wodą i wilgocią.

Sposób posadowienia domu powinien być precyzyjnie opisany w projekcie. Zdarza się jednak, że specyficzne warunki geotechniczne zmuszają do pewnych zmian. W takim przypadku prace musi kontrolować inspektor nadzoru, który bierze za nie pełną odpowiedzialność.

Przy wyborze sposobu fundamentowania należy uwzględnić:

Jeśli nie zlecono badań, trzeba przynajmniej zebrać informacje o notowaniach poziomu wody w danym rejonie - na jakiej głębokości występuje, jakie są jej wahania w zależności od pory roku, jak zmieniał się jej stan w ostatnich latach. Warto również sprawdzić, jakie rozmiary mają fundamenty sąsiednich domów, jak są izolowane i czy nie pękają.

Przy ustalaniu głębokości posadowienia fundamentów należy uwzględnić głębokość i grubość warstwy nośnej - warstwy gruntu znajdującego się bezpośrednio pod fundamentem - oraz występowanie gruntów pęczniejących, zapadowych i wysadzinowych (szczególnej uwagi wymagają torfy i inne grunty organiczne). W przypadku, gdy grunt o wymaganej nośności znajduje się poniżej projektowanego poziomu posadowienia budynku, często najlepszym rozwiązaniem jest wymiana warstwy gruntu. Grunt o słabej nośności usuwa się do pewnej głębokości i zastępuje podsypką w postaci grubego piasku lub pospółki, które układa się warstwami i zagęszcza.

Najważniejszym czynnikiem jest głębokość przemarzania gruntu.

Głębokość przemarzania gruntu, źródło: miesięcznik "Budujemy dom"

Domy niepodpiwniczone powinno się posadawiać poniżej strefy przemarzania gruntu (w Polsce istnieje ich kilka), która w zależności od regionu kraju sięga od 0,8 do 1,4 m poniżej poziomu terenu.

Prace związane z wykonaniem fundamentów należy rozpocząć od zdjęcia z obszaru, na którym będzie prowadzona budowa, warstwy humusu. Następnie trzeba wykonać wykop, którego wielkość i kształt uzależnione są od rodzaju fundamentu, kształtu budynku oraz od tego czy budynek będzie podpiwniczony, czy nie. Należy pamiętać również o ochronie budynku przed wodą gruntową i opadową (patrz rozdział: "Izolacje wodochronne i systemy odwodnień").

W trakcie prac przygotowawczych trzeba dokładnie zaplanować miejsce wykonania przepustów, którymi później będą doprowadzone do domu przyłącza - woda, gaz, kanalizacja.

Materiały, z których wykonuje się fundamenty, muszą charakteryzować się dużą wytrzymałością i małą nasiąkliwością oraz odpornością na działanie mrozu, substancji chemicznych i biologicznych. Obecnie większość fundamentów wykonuje się z betonu i żelbetu. Ściany fundamentowe można zbudować m.in. z bloczków betonowych lub keramzytowych. Najprostszym, pod względem konstrukcyjnym, i najczęściej wykonywanym w budownictwie jednorodzinnym fundamentem jest ława fundamentowa o przekroju poprzecznym prostokątnym lub trapezowym. Jest to część budynku znajdująca się między ścianą fundamentową a gruntem. Jej wymiary zależą od nośności gruntu oraz wielkości obciążenia przekazywanego przez obiekt. Na ławach wykonuje się ściany fundamentowe jedno-, dwu- lub trójwarstwowe, które zwykle wystają 30-50 cm powyżej terenu. Szerokość ścian najczęściej wynosi 25-50 cm i zależy przede wszystkim od sposobu ich ocieplenia oraz projektowanej grubości i rodzaju ścian nośnych. W budynkach o konstrukcji szkieletowej, gdzie większość obciążeń przekazywanych jest przez słupy, a nie przez ściany, fundamenty buduje się w postaci stóp fundamentowych - betonowych lub żelbetowych o przekroju prostokątnym bądź trapezowym. Podstawa stopy najczęściej jest kwadratowa, choć zdarzają się prostokątne. Wymiary i zbrojenie stóp zależą od obciążenia budynku i nośności gruntu. Przy dużych obciążeniach bardziej ekonomiczne są stopy żelbetowe, gdyż betonowe musiałyby mieć dużą wysokość.

W przypadku budowania domu na gruntach o małej nośności możliwe jest wykonanie fundamentu w formie płyty fundamentowej. W tym przypadku dom postawiony jest na leżącej praktycznie na powierzchni gruntu płycie żelbetowej. Zapewnia ona równomierne osiadanie całej budowli i rozkłada jej obciążenia na dużą powierzchnię. Gdy płyta jest posadowiona bezpośrednio na gruncie, rezygnuje się z wykonania wykopów - wystarczy usunięcie warstwy humusu. Aby zabezpieczyć budynek przed wysadzinami mrozowymi, konieczne jest zastąpienie warstwy gruntu rodzimego, znajdującego się w miejscu posadowienia budynku, dobrze zagęszczoną warstwą tłucznia lub żwiru. Płytę fundamentową można pogrubić w miejscach oparcia ścian - daje to możliwość stawiania nieco szerszych ścian nośnych. Fundament i ściany fundamentowe spełnią swoje funkcje, jeśli zostaną prawidłowo zabezpieczone przed wilgocią, dlatego bardzo ważna jest izolacja wodochronna (patrz rozdział: "Izolacje wodochronne i systemy odwodnień"). Należy pamiętać również o izolacji termicznej fundamentów. Zgodnie z obowiązującą normą ściany fundamentowe powinny być ocieplone do głębokości 1 m poniżej poziomu terenu. Ociepla się je od zewnątrz, ale dopuszczalne jest też ocieplenie od wewnątrz. Najodpowiedniejszym materiałem są płyty ze spienionego polistyrenu; zależnie od technologii produkcji jest to polistyren ekstrudowany lub ekspandowany. Materiały te charakteryzują się znakomitymi parametrami cieplnymi, dużą wytrzymałością na ściskanie oraz minimalną nasiąkliwością. Grubość izolacji termicznej winna wynikać z obliczeń, jednak w większości przypadków jest to 6 cm.

2. Piwnice

Jeśli decydujemy się na piwnice, lepiej zaprojektować je pod całym budynkiem, a nie tylko pod jego częścią. W domu częściowo podpiwniczonym prowadzenie prac fundamentowych jest dużo bardziej skomplikowane, ponieważ wysokość ściany zmienia się na jej długości i konieczne jest wykonanie tzw. ław schodkowych. Powstaje wtedy niebezpieczeństwo nierównomiernego osiadania ścian. Dom podpiwniczony najczęściej posadawia się na ławach betonowych, na których wznosi się ściany piwnicy. Jeśli obciążenia są duże, a grunt słaby, trzeba wykonać ławy żelbetowe. Na ławach zawsze układa się izolację przeciwwilgociową lub przeciwwodną - najlepiej na całej ich szerokości - którą łączy się na zakład z izolacją poziomą podłogi i pionową izolacją ścian piwnic. Ściany piwnic wykonuje się podobnie jak ściany fundamentowe budynków niepodpiwniczonych. Jeśli piwnica ma być nieogrzewana, można ewentualnie nie izolować termicznie ścian.

Fachowcy zdecydowanie odradzają wznoszenie budynku podpiwniczonego przy wysokim poziomie wód gruntowych.