Więźba dachowa

W domach jednorodzinnych i niektórych wielorodzinnych, najbardziej popularnym rodzajem konstrukcji dachu jest więźba drewniana. Wykonuje się ją głównie z drewna sosnowego, ewentualnie świerkowego, natomiast drobne elementy (wkładki, kołki itp.) z gatunków twardych: dębu, akacji lub innych o podobnych właściwościach. Drewno powinno być odpowiednio wysuszone (maksymalnie 20% wilgotności) oraz zabezpieczone przed działaniem czynników biologicznych oraz ognia. Więźba może być wykonana z drewna przycinanego na budowie lub zamówionego na wymiar, z wykonanymi zaciosami i wrębami do połączeń ciesielskich. Można też zamówić gotowe wiązary dachowe. Wiązar jest zasadniczym elementem więźby i składa się z połączonych ze sobą symetrycznie krokwi wraz ze wzmocnieniami. Ma formę trójkąta i - pomimo wielu zmiennych obciążeń - tworzy konstrukcję sztywną.

Wybór konstrukcji oraz kształtu dachu zależą między innymi od przeznaczenia budynku (w tym rozmiarów i rozpiętości dachu) oraz warunków klimatycznych (przeciętna siła wiatru, średnia ilość opadów i czas zalegania śniegu).

Rodzaje konstrukcji dachowych

Więźba krokwiowa - jest to najprostsza konstrukcja, stosowana gdy rozpiętość ścian zewnętrznych nie przekracza 6,0 m, a nachylenie połaci dachowej 40-60°. Podstawowym elementem nośnym jest para krokwi połączonych ze sobą w kalenicy, o długości max. 4,5 m, rozstawionych w odstępach 80-120 cm. Ich dolne końce mogą być mocowane do poziomej belki ściągowej, będącej jednocześnie konstrukcją nośną stropu lub do murłat ułożonych na stropie bądź na wierzchu ścian kolankowych. Przy takim rozwiązaniu zarówno mocowanie krokwi do murłat, jak i murłat do konstrukcji budynku musi być bardzo solidnie wykonane, ponieważ od tego zależy stabilność i bezpieczeństwo dachu.

Więźba jętkowa - stosowana jest tam, gdzie rozpiętość między ścianami zewnętrznymi przekracza 6,0 m. Stosowanie więźb krokwiowych przestaje być ekonomiczne, ponieważ dla zapewnienia odpowiedniej sztywności konstrukcji, należałoby stosować krokwie o bardzo dużych przekrojach. Zamiast tego projektuje się więźby, w których każda para krokwi rozparta jest mniej więcej w połowie długości poziomym elementem zwanym jętką. Dzięki takiemu rozwiązaniu można wykonywać dachy o rozpiętości nawet 11 m.

Więźba płatwiowo-kleszczowa - stosowana jest wtedy, gdy rozpiętość dachu nie przekracza 12,0 m. Podporami krokwi są nie tylko murłaty, ale też płatwie pośrednie, podpierające krokwie mniej więcej w połowie rozpiętości. Płatwie podparte są słupkami stojącymi na płatwiach stopowych lub bezpośrednio na stropie. Całość więźby usztywniają poziomo kleszcze - podwójne belki wiążące końce słupów z opartymi na nich krokwiami. Kleszcze montuje się co trzecią lub czwartą parę krokwi.

Drewno

Jest powszechnie używanym materiałem budowlanym wykorzystywanym do budowy domów, niezastąpionym przy konstrukcji dachu. Posiada dobre parametry wytrzymałości i elastyczności. Jednak jako surowiec naturalny narażone jest na niszczenie spowodowane działaniem grzybów i owadów. Łatwo wyobrazić sobie jak trudna i kosztowna jest wymiana uszkodzonej krokwi czy choć łat i kontrłat. Dlatego, aby zabezpieczyć drewno przed biokorozją warto poddać je impregnacji.

Nowoczesne impregnaty cechuje wysoka skuteczność i wydajność. Są niewymywalne - nie ulegają wypłukaniu przez deszcz. Ponadto nie powodują korozji stali i cynku - nie niszczą metalowych złączek mocujących drewno. Niektóre zawierają dodatki zwiększające wnikanie w drewno - dzięki czemu impregnat szybciej i głębiej wnika w drewno.

Odrębną grupę stanowią środki zmniejszające palność drewna. Często jednocześnie zabezpieczają przed grzybami i owadami. Jednak impregnaty ogniochronne z reguły nie są odporne na wymywanie, czyli zaimpregnowane drewno przez cały czas musi być zabezpieczone przed opadami, gdyż nawet krótkotrwały deszcz może znacznie osłabić skuteczność impregnacji. Drewno można zaimpregnować samodzielnie - przez malowanie lub moczenie w impregnacie. Można też skorzystać z usług impregnacji w tartaku. W tartaku warto zapytać w jaki sposób impregnują drewno. Krótkotrwałe zatapianie drewna w środkach impregnujących nie zabezpiecza drewna. Należy korzystać ze sprawdzonego tartaku i markowych produktów, tym bardziej, że trudno jest ocenić skuteczność impregnacji. Kierowanie się zielonym kolorem zaimpregnowanego drewna może być mylące. Zielony barwnik ma tylko funkcję kontrolną i jego intensywność nie wpływa na skuteczność zabezpieczenia drewna. Zgodnie z wytycznymi Unii Europejskiej, nowoczesne impregnaty muszą cechować się jednocześnie wysoką skutecznością przeciw grzybom i owadom oraz stosunkowo niskim zagrożeniem wobec ludzi i zwierząt. Dlatego każdy środek dopuszczony do obrotu handlowego musi mieć pozwolenie Ministra Zdrowia, potwierdzone informacją zamieszczoną na etykiecie produktu.

Foto: TYTAN